Blogopmaak

Over bladluizen (28 mei 2019)

Thea van Hoof • 28 mei 2019

Sommige planten zijn gevoeliger voor bladluis, dan andere. In de kruidenteelt zijn kamille, vlier en valeriaan berucht. En inderdaad zijn deze planten hier in de kruidentuin op dit moment allemaal aangetast.

zwarte bladluis

Bladluizen zijn er in verschillende soorten. Het meest opvallend is de zwarte bladluis, die een voorkeur heeft voor sappige, groene stengels. Ze gaan daar in dichte kluiten op zitten en zuigen het sap uit de plant. De stengel kan helemaal schuil gaan onder een dik pak zwartgrijze luizen. Worden het er nog meer, dan zullen ook de bloemkelken, boven op de stengel, aangetast worden. Dat willen we niet, want in de meeste gevallen, zoals bij vlier en kamille, willen we juist de bloemen oogsten.


Het is goed om te weten dat een flinke aantasting door zwarte bladluis een signaal is, dat de plant te weinig water krijgt. Door gebrek aan water raakt de plant verzwakt en kan geen weerstand meer bieden tegen de luizen. Beginnen de luizen eenmaal flink sap te zuigen, dan verzwakt de plant nog meer. Als je pech hebt, gaat dit zo lang door tot de plant het opgeeft en dood gaat. Dat zal met een volwassen struik als vlier niet zo gauw gebeuren, maar bij éénjarig planten komt het wel voor. Toch is het zeldzaam: meestal herstelt moeder natuur het probleem vanzelf. Op de eerste plaats doordat het gaat regenen, zoals vandaag (eindelijk!) is gebeurd. Op de tweede plaats, doordat deze dichte drommen bladluis een feestmaal zijn voor lieveheersbeestjes. Deze kleine kevertjes eten bladluis, en leggen hun eitjes graag op een aangetaste plant. De larven van lieveheersbeestjes verslinden bladluis in grote hoeveelheden.


Dus: zie je zwarte bladluis in je tuin, dan weet je dat je water moet geven. Je kunt er ook op uit gaan om lieveheersbeestjes te vangen en ze op de aangetaste planten uitzetten. Je kunt ook rustig afwachten tot de lieveheersbeestjes vanzelf komen; ze hebben vleugeltjes!

koud water

Is een aantasting heel erg en komt hij ongelegen, omdat je de bloemen wilt gaan plukken, dan kun je de bladluis met een krachtige waterstraal van de planten af spoelen. Koud water werkt het beste. Je vangt dan twee vliegen in één klap, want al dat water komt op de grond terecht zodat je plant zijn dorst kan lessen. Ik heb dit afgelopen vrijdag met mijn vlierstruiken gedaan, en ze zijn flink opgeknapt. Heb je geen lange tuinslang, dan kun je ook een emmer koud water nemen en de plant daar in dompelen. Dan moet de plant wel enigszins buigzaam zijn.
Bestrijding van de luizen met chemische middelen is natuurlijk geen goed idee: daarmee doodt je ook de lieveheersbeestjes! Huismiddeltjes tegen bladluis, zoals zeep gemengd met spiritus, zijn in feite ook chemische middelen dus dat raad ik even goed af.

mieren

Mieren komen ook massaal op de bladluizen af. Dat doen ze, omdat bladluizen een zoete vloeistof afscheiden die mieren erg lekker vinden. Onder zwaar aangetaste planten kan de grond plakkerig worden door al het suikerwater dat door de luizen wordt uitgescheiden. Mieren komen deze zoete vloeistof halen, maar ze doen niets om de luizen te bestrijden. Integendeel: er zijn gevallen bekend van mieren die de luizen mee nemen naar hun nest om daar ter plaatse de zoete vloeistof van de luizen te “melken”, alsof ze vee houden. Ze zullen hun melkkoetjes geen schade toebrengen, maar ze doen je plant ook geen kwaad.

door Thea van hoof 29 december 2024
het wilgenbosje
door Thea van hoof 5 augustus 2024
In de zomer wordt de kruidentuin beheerst door één plant, de goudsbloem. Fel oranje bloemen in lange rijen, afgewisseld met wat geel van het SintJanskruid of wijnruit, en veel groen van allerlei andere kruiden. Maar het oranje overheerst. De oogst is min of meer “binnen” maar de planten zullen nog een hele tijd bloeien. Je hoeft goudsbloem niet te gebruiken om er gezonder van te worden: alleen al het kijken naar die kleur maakt je vrolijk en dat is goed voor je! Ik gebruik goudsbloemen in diverse producten: goudsbloemzalf natuurlijk, goudsbloem huidolie maar het zit ook in littekenzalf en berken huidolie. Ik ken weinig planten die zo goed zijn voor de huid als deze! Wat er ook met de huid aan de hand is: goudsbloem is altijd goed. Geneeskrachtige planten bevatten werkzame inhoudsstoffen en sommige van die inhoudsstoffen zijn kleurstoffen: anthocyanen (blauw), flavonoïden(geel), xanthonen (ook geel). Ook in de goudsbloem is een deel van de helende werking op de huid, terug te voeren op de kleurstoffen in de plant. Daarom wil ik mijn goudsbloemen oogsten als ze zo oranje mogelijk zijn. Daarvoor kun je het beste de bloemen jong plukken: als de eerste bloemen open gaan is de kleur het meest intens. Wordt de plant wat ouder, dan wordt het oranje wat bleker. Vandaar dat ik zo jong mogelijk pluk. Als ik eenmaal genoeg geplukt heb, laat ik de planten verder hun gang gaan. Ze zullen blijven bloeien tot het gaat vriezen in het najaar, dus daar kan ik nog maanden van genieten. Goudsbloem is niet inheems in Nederland. De oorsprong ligt meer zuidelijk, in een milder klimaat zonder winterse vorstperiode. In dat klimaat kan goudsbloem het jaar rond bloeien (mogelijk is de naam Calendula afgeleid van kalender?) maar in Nederland is het een éénjarige, die in de winter verdwijnt. Op beschutte plekken in de bebouwde kom zie je ze wel eens overwinteren, maar hier in het open veld is dat nog nooit gebeurd. Geen nood: al die bloemen vormen heel veel zaden, die na de winter vanzelf kiemen. Meestal is het niet nodig om goudsbloem te zaaien in het voorjaar: dat heeft de plant zelf al gedaan. Maar ja, ik ben een tuinvrouw en ik wil graag zelf bepalen welke plant wáár komt te staan. Ik moet er ook langs kunnen lopen om te plukken, dus een paadje naast de goudsbloemen is belangrijk. Uiteindelijk zaai ik dus toch zelf, netjes in rijen. Of ik spit de spontaan opgekomen plantjes uit en plant ze in een rij terug op de plek waar ik ze hebben wil. Dit jaar liep het wat anders: door de nattigheid zijn er (nog steeds!) erg veel slakken die graag eten van pas ontkiemde goudsbloemplantjes. Ik heb tot drie keer toe opnieuw moeten zaaien. Pas toen het een paar dagen achter elkaar niet regende zodat het voor de slakken wat moeilijker wordt om overal naar toe te kruipen, kregen de goudsbloemplantjes de kans om dóór te groeien. En werd de tuin alsnog een feest van kleur.
door Thea van hoof 6 juni 2024
tuinieren na de zondvloed
door Thea van hoof 15 maart 2024
dilemma
door Thea van hoof 29 december 2023
midwinter 2023
door Thea van hoof 3 november 2023
Herfst in de kruidentuin
door Thea van hoof 3 augustus 2023
Tuinieren in een ouderwetse Nederlandse zomer
door Thea van hoof 13 juni 2023
enkele principes uit de permacultuur in de kruidentuin
door Thea van hoof 27 maart 2023
Betula alba
door Thea van hoof 3 januari 2023
midwinter
Meer posts
Share by: