Blogopmaak

klimaatverandering

Thea van hoof • 6 juni 2024

tuinieren na de zondvloed

De voorgaande paar jaren heb ik op deze plaats geregeld gesproken over tuinieren bij extreme droogte. Ik mag zelfs zeggen dat ik er een beetje aan gewend begon te raken. Met de juiste indeling van de tuin, de juiste plant op de juiste plaats, bleek er nog best veel mogelijk.

En toen kwam de regen....

Het afgelopen jaar is er een record hoeveelheid regen gevallen. Normaal gesproken staat er in de winter wel even wat water op de laag gelegen gronden, maar dit jaar trok het niet weg. Zelfs nu nog is de grond verzadigd van water; elke bui die valt levert opnieuw plassen op.

De schade: alle vaste planten die niet op hun optimale plaats stonden, zijn dood. Ik heb, naast de grote productiebedden, ook een verzameling interessante kruiden die er vooral staan ten behoeve van de cursussen. Hier is veel van verdwenen: rozemarijn, griekse alant, hyssop, mariadistel, russische dragon... Allemaal verdronken en verrot in de bodem. Gelukkig heb ik nog een paar planten van deze soorten op andere plaatsen of in potten staan, dus we zitten niet helemaal zonder. Mariadistel kweek ik gemakkelijk opnieuw op uit zaad. Geen man overboord dus, al zien sommige stukken tuin er wel nog heel kaal uit.

Er zijn ook vaste planten verloren gegaan, waarvan ik dacht dat ze wel op de juiste plaats stonden. Zo is er van mijn bedje longkruid, dat ik zorgvuldig in de schaduw heb staan, maar één plant over. Die groeit nu wel heel goed, dus dat herstelt zich wel weer.

Wat zich niet heeft kunnen herstellen helaas, is de arnica. Ik heb vorig najaar eens flink geïnvesteerd in plantgoed, om een groot nieuw bed met arnica aan te planten. Ze stonden niet eens de hele tijd in het water en veel van de planten kwamen wel weer op toen het iets droger werd. En toen kwamen de slakken. Slakken houden van vochtige omstandigheden en vormen op dit moment in het hele land een ware plaag. Ik heb niet eerder last gehad van slakken, maar dit jaar is het echt een probleem. Behalve al mijn nieuwe arnicaplanten, hebben ze ook mijn hele collectie dahlia's opgegeten!


Een ander probleem dat zich voordoet door het aanhoudende natte weer, is het gras. Ik begrijp waarom Nederland waterland vooral een koeienland is geworden: op natte gronden overwoekert het gras echt alles. Het is niet bij te benen. Schoffelen in natte grond gaat niet, uittrekken met de hand kan ook niet omdat de wortels heel veel grond vasthouden. Als ik het gras met wortel en al moest afvoeren, zou ik zowat de hele tuin afvoeren.... Het enige wat ik kan doen, is maaien. Hoera voor mijn nieuwe elektrische bosmaaier!


Is er dan helemaal geen goed nieuws? Jawel hoor. De smeerwortel, een plant van slootkanten en natte weilanden, heeft het nog nooit zo goed gedaan. En de valeriaan, een echte moerasplant, was bijna verdwenen. Nu staat er opeens overal valeriaan die wel twee meter hoog wordt en prachtig bloeit.


Moraal van dit verhaal: het blijft een kwestie van de juiste plant op de juiste plaats. Komend najaar volgt er nog een verhuisronde om dat nog beter voor elkaar te krijgen.

voortschrijdend inzicht....

door Thea van hoof • 29 december 2024
het wilgenbosje

kruid in het zonnetje: goudsbloem

door Thea van hoof • 5 augustus 2024
In de zomer wordt de kruidentuin beheerst door één plant, de goudsbloem. Fel oranje bloemen in lange rijen, afgewisseld met wat geel van het SintJanskruid of wijnruit, en veel groen van allerlei andere kruiden. Maar het oranje overheerst. De oogst is min of meer “binnen” maar de planten zullen nog een hele tijd bloeien. Je hoeft goudsbloem niet te gebruiken om er gezonder van te worden: alleen al het kijken naar die kleur maakt je vrolijk en dat is goed voor je! Ik gebruik goudsbloemen in diverse producten: goudsbloemzalf natuurlijk, goudsbloem huidolie maar het zit ook in littekenzalf en berken huidolie. Ik ken weinig planten die zo goed zijn voor de huid als deze! Wat er ook met de huid aan de hand is: goudsbloem is altijd goed. Geneeskrachtige planten bevatten werkzame inhoudsstoffen en sommige van die inhoudsstoffen zijn kleurstoffen: anthocyanen (blauw), flavonoïden(geel), xanthonen (ook geel). Ook in de goudsbloem is een deel van de helende werking op de huid, terug te voeren op de kleurstoffen in de plant. Daarom wil ik mijn goudsbloemen oogsten als ze zo oranje mogelijk zijn. Daarvoor kun je het beste de bloemen jong plukken: als de eerste bloemen open gaan is de kleur het meest intens. Wordt de plant wat ouder, dan wordt het oranje wat bleker. Vandaar dat ik zo jong mogelijk pluk. Als ik eenmaal genoeg geplukt heb, laat ik de planten verder hun gang gaan. Ze zullen blijven bloeien tot het gaat vriezen in het najaar, dus daar kan ik nog maanden van genieten. Goudsbloem is niet inheems in Nederland. De oorsprong ligt meer zuidelijk, in een milder klimaat zonder winterse vorstperiode. In dat klimaat kan goudsbloem het jaar rond bloeien (mogelijk is de naam Calendula afgeleid van kalender?) maar in Nederland is het een éénjarige, die in de winter verdwijnt. Op beschutte plekken in de bebouwde kom zie je ze wel eens overwinteren, maar hier in het open veld is dat nog nooit gebeurd. Geen nood: al die bloemen vormen heel veel zaden, die na de winter vanzelf kiemen. Meestal is het niet nodig om goudsbloem te zaaien in het voorjaar: dat heeft de plant zelf al gedaan. Maar ja, ik ben een tuinvrouw en ik wil graag zelf bepalen welke plant wáár komt te staan. Ik moet er ook langs kunnen lopen om te plukken, dus een paadje naast de goudsbloemen is belangrijk. Uiteindelijk zaai ik dus toch zelf, netjes in rijen. Of ik spit de spontaan opgekomen plantjes uit en plant ze in een rij terug op de plek waar ik ze hebben wil. Dit jaar liep het wat anders: door de nattigheid zijn er (nog steeds!) erg veel slakken die graag eten van pas ontkiemde goudsbloemplantjes. Ik heb tot drie keer toe opnieuw moeten zaaien. Pas toen het een paar dagen achter elkaar niet regende zodat het voor de slakken wat moeilijker wordt om overal naar toe te kruipen, kregen de goudsbloemplantjes de kans om dóór te groeien. En werd de tuin alsnog een feest van kleur.

omheinen tegen de konijnen

door Thea van hoof • 15 maart 2024
dilemma

hoog water

door Thea van hoof • 29 december 2023
midwinter 2023

het ritme van de seizoenen (deel 2)

door Thea van hoof • 3 november 2023
Herfst in de kruidentuin

overvloedige regenval

door Thea van hoof • 3 augustus 2023
Tuinieren in een ouderwetse Nederlandse zomer

Permacultuur?

door Thea van hoof • 13 juni 2023
enkele principes uit de permacultuur in de kruidentuin

kruid van de maand: berk

door Thea van hoof • 27 maart 2023
Betula alba

het ritme van de seizoenen (deel 1)

door Thea van hoof • 3 januari 2023
midwinter

kruid van de maand: adderwortel

door Thea van hoof • 4 december 2022
Het lijkt misschien een beetje vreemd om over een kruid van de maand te beginnen, wanneer het buiten net niet vriest, het vroeg donker wordt en de bomen hun blad bijna kwijt zijn. Maar juist als de bomen en kruiden hun blad hebben losgelaten, zit er heel veel kracht in de delen van de plant die de winter zullen overleven; in dit geval de wortel. Als het woord "wortel" in de naam van de plant voorkomt, kun je er gerust van uit gaan dat het meest waardevolle deel van deze plant zich onder de grond bevindt. Denk aan mierikswortel, kliswortel, of smeerwortel. Het meest waardevolle deel van de plant is wat we willen oogsten, en wanneer dat een wortel is, is de beste tijd: de donkere tijd van het jaar. Vandaar dat de periode november/december in het teken staat van het opgraven van wortels.
Meer posts
Share by: