In land- en tuinbouw leef je met de seizoenen, en ik denk dat dat voor een kruidenteler nog sterker geldt. Je bent altijd op zoek naar het beste moment om het allerbeste uit elke plant te krijgen, en om dat te doen moet je wel het ritme van de plant zelf, volgen.
Er is ook zo iets als respect voor het ritme van de natuur. Zo probeer ik altijd gedurende te "twaalf heilige nachten" de rust te bewaren. De twaalf heilige nachten zijn de nachten tussen kerst (25 december) en driekoningen (6 januari). In deze periode ontvouwt zich de winterzonnewende: de dagen worden langzaamaan weer langer, en de nachten korter. Dat gaat niet in één keer, maar ontplooit zich in deze periode. Pas na 6 januari is het verschil gemakkelijk waarneembaar. Het is bij uitstek een periode voor inkeer, rust, met een goed boek bij de kachel zitten of een winterslaap houden.
Idealiter laat ik gedurende deze periode de tuin, de planten en de bodem zo veel mogelijk met rust.

Ik ervaar het als één van de wonderen van de natuur, dat planten dit ritme in de kosmos waarnemen. Niet alle planten reageren er even sterk op; voor sommige is temperatuur het belangrijkste. Maar er zijn veel planten, die zich niet zozeer laten leiden door temperatuur, maar eerder door daglengte.
Neem bijvoorbeeld de plant smeerwortel (Symphytum officinalis). Een plant met geweldige geneeskrachtige eigenschappen, die al eeuwenlang wordt toegepast om wonden, botbreuken en allerlei gewrichtsklachten te behandelen. Modern wetenschappelijk onderzoek heeft de werking bevestigd en verklaard door de aanwezige chemische bestanddelen in deze plant. En wat blijkt? De plant is altijd waardevol, maar het hoogste gehalte aan de voornaamste bestanddelen (allantoïne) vinden we in de periode tussen de winterzonnewende, en het uitlopen van de plant in het voorjaar. Ik heb dan ook vele jaren de maand februari als oogstmaand voor smeerwortel gehanteerd.

Nu loop ik tegen een probleem aan: er is zó veel vraag naar smeerwortelproducten (smeerwortelzalf, gewrichtsolie), dat ik de oogstperiode heb moeten uitbreiden. Vorig jaar heb ik de hele periode na de twaalf heilige nachten, tot eind maart, smeerwortel geoogst. En nog was het niet genoeg: de smeerwortelzalf van vorig jaar is schoon op! Nu wil het toeval dat vandaag, 3 januari (eigenlijk een paar dagen te vroeg dus), de maan in het sterrenbeeld stier staat. Dat heeft een versterkend effect op het wortelgebied van planten. Daarom heb ik vandaag een uitzondering gemaakt en ben ik alvast met spade en kruiwagen de tuin in gegaan om de eerste smeerwortels te oogsten. Die moeten nu drie weken trekken in de zalf, dus ik kan gerust terug in mijn stoel bij de kachel kruipen en verder gaan met de welverdiende winterrust!