Blogopmaak

kruid van de maand: adderwortel

Thea van hoof • dec. 04, 2022

Het lijkt misschien een beetje vreemd om over een kruid van de maand te beginnen, wanneer het buiten net niet vriest, het vroeg donker wordt en de bomen hun blad bijna kwijt zijn. Maar juist als de bomen en kruiden hun blad hebben losgelaten, zit er heel veel kracht in de delen van de plant die de winter zullen overleven; in dit geval de wortel.

Als het woord "wortel" in de naam van de plant voorkomt, kun je er gerust van uit gaan dat het meest waardevolle deel van deze plant zich onder de grond bevindt. Denk aan mierikswortel, kliswortel, of smeerwortel. Het meest waardevolle deel van de plant is wat we willen oogsten, en wanneer dat een wortel is, is de beste tijd: de donkere tijd van het jaar. Vandaar dat de periode november/december in het teken staat van het opgraven van wortels.



Nu heb je wortels in vele vormen en maten, maar de adderwortel is er eentje die nogal opvalt. De wortel groeit vanuit de stengel eerst gewoon naar beneden, zoals je dat verwacht, maar dan maakt hij een bocht en groeit een stukje recht naar boven. Daarna maakt deze wortel nog een bocht en groeit weer naar beneden. Dit gekronkel is niet alleen een verklaring voor de nederlandse naam adderwortel, maar ook voor de latijnse naam bistorta: bis=twee keer, torsie=draaiing. De volledige naam is Polygonum bistorta. Er zijn vele polygonums (duizendknopen) en ze hebben allemaal enigszins gelijkend blad. Alleen de adderwortel heeft deze gekronkelde wortel. Deze merkwaardige groeiwijze maakt het schoonmaken van adderwortels wel tot een uitdaging; misschien is dat de reden waarom deze waardevolle plant niet veel gebruikt wordt in kruidenpreparaten. Dat is toch jammer, want adderwortel is zeer rijk aan looistoffen, waardoor de plant helpt om uitgelubberde weefsels terug in model te brengen. Denk bijvoorbeeld aan spataderen en aambeien, die goed reageren op adderwortel, getrokken in olie, die op de huid is aangebracht. Adderwortel inwendig gebruiken, zoals in thee of tinctuur, moet met zorg en beleid gebeuren: de looistoffen kunnen er voor zorgen dat de slijmvliezen van het spijsverteringsstelsel zodanig uitdrogen, dat het tot verstopping leidt. Doseren is een kunst.

In de zomer bloeit adderwortel langdurig met fraaie, roze rechtopstaande bloemaartjes. De plant bedekt prachtig de bodem en daarom zie je veel variëteiten van deze plant aangeplant in plantsoenen, maar die hebben meestal een andere kleur. Leuk detail: de roze kleur van de bloemen kun je in de winter terugzien in de groeipunten en in de doorgesneden wortel.

door Thea van hoof 15 mrt., 2024
dilemma
door Thea van hoof 29 dec., 2023
midwinter 2023
door Thea van hoof 03 nov., 2023
Herfst in de kruidentuin
door Thea van hoof 03 aug., 2023
Tuinieren in een ouderwetse Nederlandse zomer
door Thea van hoof 13 jun., 2023
enkele principes uit de permacultuur in de kruidentuin
door Thea van hoof 27 mrt., 2023
Betula alba
door Thea van hoof 03 jan., 2023
midwinter
door Thea van hoof 17 okt., 2022
vermeerderen van planten
door Thea van hoof 11 aug., 2022
Het is half augustus en veel kruiden in de kruidentuin zijn over hun hoogtepunt heen. Stond de lente in het teken van de jonge groene blaadjes, en lag de nadruk in de eerste helft van de zomer op bloemen en geurige kruiden, zo in de tweede helft van de zomer is er niet zo veel te oogsten voor mij. Toch zijn er enkele interessante planten die juist in deze tijd van het jaar op hun best zijn. In deze omgeving (Achterhoek) vallen de goudgele bloempluimen van de guldenroede op in wegbermen en bosranden. Helaas zie je hier in het wild bijna uitsluitend de uitheemse Canadese guldenroede (Solidago canadensis). Deze invasieve exoot is een blijvertje in ons landschap, en hij is prachtig om te zien en prima te gebruiken als snijbloem in een vaas. Toch is het jammer dat we de inheemse "echte" guldenroede zo weinig zien; hij is namelijk veel krachtiger in zijn werking dan de Canadese variant.
door Thea van hoof 13 jul., 2022
het scheren van de hagen...
Meer posts
Share by: