Blogopmaak

15 juni 2018: een dag in de kruidentuin

Thea van Hoof • 17 juni 2018

Hoe ziet een dag in de kruidentuin er uit?

De dag begint om 7 uur: opstaan, een paar yoga-oefeningen om het lijf voor te bereiden op de dag, en dan de tuin in. Laarzen aan, want het gras is nog nat van de dauw. Ik pluk wilde kruiden en eetbare bloemen voor restaurant Orangerie de Pol in Doetinchem. Met een kruiwagen vol ga ik naar mijn werktafel op het terras, ik haal een teil met schoon water en een zeef, en ik spoel alle kruiden schoon en nat. Dan schik ik ze in een veilingkistje, dat vervolgens afgedekt in de koelcel gaat. Nu is het hoog tijd voor ontbijt.


Na het ontbijt ga ik eerst de zalfkeuken in. Even roeren in alle potten en pannen die hier staan te trekken: zilverschoontinctuur in twee potten, een pot berkenbladolie, een pan met littekenzalf en een pan met goudsbloemzalf. De kamilleolie heeft lang genoeg getrokken en mag vandaag worden gezeefd. Ik plaats een filter boven de schenkkan en schenk de kamilleolie hier voorzichtig op. Dat mag nu de rest van de dag rustig uitlekken. Gisteren heb ik smeerwortelzalf in potjes afgevuld; daarvoor moest ik de zalf verwarmen om ze te laten smelten. Nu zijn de potjes voldoende afgekoeld. Ik schrijf de houdbaarheidsdatum op de etiketten en plak de etiketten op de potjes – een precies werkje. Nu staat er weer een mooi voorraadje klaar op de plank. Even de e-mail checken of er nog bestellingen zijn op de webshop, zodat ik die ook kan klaarmaken.


En dan koffiepauze met mijn lief.


Na de koffie is de dauw voldoende opgedroogd. Ik ga met mijn plukmandje de tuin in. De goudsbloemen pluk ik elke dag door: alleen de oranje bloemblaadjes, “lintbloemen” in biologenjargon, gaan in het mandje. Het hartje van de bloem pluk ik apart af en gooi ik weg. Zo kan de plant geen zaad maken en dat stimuleert weer de vorming van meer bloemen. De oranje bloemblaadjes gaan direct naar de zalfkeuken, in de zalfpan. Even roeren zodat ze allemaal goed mengen met de gesmolten zalf. Dan ga ik met een grotere mand naar de lindeboom om lindebloesem te plukken. De boom gonst van de bijen, dus wel een beetje oppassen met plukken. Heerlijk dat ik hier rechtop kan blijven staan; een verademing voor de rug. De lindebloesem spreid ik uit op horren die ik vervolgens in de droogkast schuif. De droogkast werkt op zonnewarmte. Als het weer een beetje meewerkt kan de bloesem al in twee dagen droog zijn. Lindebloesem die goed gedroogd is, behoudt zijn geur en smaak heel lang. Lekker voor de thee.


‘s Middags is het tijd voor het echte tuinwerk: een stuk van de tuin schoffelen, bij één of twee bedden op de knieën om het onkruid tussen de planten uit te plukken. Voor het maaien van het gras en het schoffelen van de paden heb ik deze zomer gelukkig hulp van zoon David; negentien jaar en groot en sterk. Het hanteren van de grasmaaier is voor hem een peuleschilletje, terwijl het voor mij altijd heel zwaar werk lijkt. Ik ben dus heel blij met deze hulp! Ik besluit vandaag de uitgebloeide salieplanten af te knippen, zodat ze opnieuw kunnen uitlopen en fris groen blad maken. Inderdaad blijken er diep onderin de struikjes al nieuwe bladeren te zitten. Ze gingen schuil onder de enorme hoeveelheid uitgebloeide bloemen. Nu ze licht krijgen zullen ze snel uitgroeien. Het afgeknipte materiaal gaat naar de compostplaats, die zodoende weer een mooie bodem krijgt van nieuw materiaal.


Om vijf uur stop ik er mee. Tijd om eten te koken en van de maaltijd te genieten met man en zoon. Daarna moet ik nog even terug naar de tuin, om water te geven. Het is dit voorjaar erg droog, dus 1 keer per week een avond de sproeier aan op de kruidentuin is geen overbodige luxe. Ook moet ik de planten in de kas begieten met de gieter. In de kas hebben we een heleboel tomatenplanten (voor eigen gebruik), een komkommer (idem), een heleboel basilicum en wat exotische kruiden (kardemom, aloë vera, zoethout). Omdat al deze planten van warmte houden, geven we ze geen ijskoud grondwater. We vullen liever een grote ton met het grondwater, die we in de kas laten opwarmen. Dan geven we de planten dit voorverwarmde water met een gieter. Tot nu toe reageren ze hier goed op.

door Thea van hoof 29 december 2024
het wilgenbosje
door Thea van hoof 5 augustus 2024
In de zomer wordt de kruidentuin beheerst door één plant, de goudsbloem. Fel oranje bloemen in lange rijen, afgewisseld met wat geel van het SintJanskruid of wijnruit, en veel groen van allerlei andere kruiden. Maar het oranje overheerst. De oogst is min of meer “binnen” maar de planten zullen nog een hele tijd bloeien. Je hoeft goudsbloem niet te gebruiken om er gezonder van te worden: alleen al het kijken naar die kleur maakt je vrolijk en dat is goed voor je! Ik gebruik goudsbloemen in diverse producten: goudsbloemzalf natuurlijk, goudsbloem huidolie maar het zit ook in littekenzalf en berken huidolie. Ik ken weinig planten die zo goed zijn voor de huid als deze! Wat er ook met de huid aan de hand is: goudsbloem is altijd goed. Geneeskrachtige planten bevatten werkzame inhoudsstoffen en sommige van die inhoudsstoffen zijn kleurstoffen: anthocyanen (blauw), flavonoïden(geel), xanthonen (ook geel). Ook in de goudsbloem is een deel van de helende werking op de huid, terug te voeren op de kleurstoffen in de plant. Daarom wil ik mijn goudsbloemen oogsten als ze zo oranje mogelijk zijn. Daarvoor kun je het beste de bloemen jong plukken: als de eerste bloemen open gaan is de kleur het meest intens. Wordt de plant wat ouder, dan wordt het oranje wat bleker. Vandaar dat ik zo jong mogelijk pluk. Als ik eenmaal genoeg geplukt heb, laat ik de planten verder hun gang gaan. Ze zullen blijven bloeien tot het gaat vriezen in het najaar, dus daar kan ik nog maanden van genieten. Goudsbloem is niet inheems in Nederland. De oorsprong ligt meer zuidelijk, in een milder klimaat zonder winterse vorstperiode. In dat klimaat kan goudsbloem het jaar rond bloeien (mogelijk is de naam Calendula afgeleid van kalender?) maar in Nederland is het een éénjarige, die in de winter verdwijnt. Op beschutte plekken in de bebouwde kom zie je ze wel eens overwinteren, maar hier in het open veld is dat nog nooit gebeurd. Geen nood: al die bloemen vormen heel veel zaden, die na de winter vanzelf kiemen. Meestal is het niet nodig om goudsbloem te zaaien in het voorjaar: dat heeft de plant zelf al gedaan. Maar ja, ik ben een tuinvrouw en ik wil graag zelf bepalen welke plant wáár komt te staan. Ik moet er ook langs kunnen lopen om te plukken, dus een paadje naast de goudsbloemen is belangrijk. Uiteindelijk zaai ik dus toch zelf, netjes in rijen. Of ik spit de spontaan opgekomen plantjes uit en plant ze in een rij terug op de plek waar ik ze hebben wil. Dit jaar liep het wat anders: door de nattigheid zijn er (nog steeds!) erg veel slakken die graag eten van pas ontkiemde goudsbloemplantjes. Ik heb tot drie keer toe opnieuw moeten zaaien. Pas toen het een paar dagen achter elkaar niet regende zodat het voor de slakken wat moeilijker wordt om overal naar toe te kruipen, kregen de goudsbloemplantjes de kans om dóór te groeien. En werd de tuin alsnog een feest van kleur.
door Thea van hoof 6 juni 2024
tuinieren na de zondvloed
door Thea van hoof 15 maart 2024
dilemma
door Thea van hoof 29 december 2023
midwinter 2023
door Thea van hoof 3 november 2023
Herfst in de kruidentuin
door Thea van hoof 3 augustus 2023
Tuinieren in een ouderwetse Nederlandse zomer
door Thea van hoof 13 juni 2023
enkele principes uit de permacultuur in de kruidentuin
door Thea van hoof 27 maart 2023
Betula alba
door Thea van hoof 3 januari 2023
midwinter
Meer posts
Share by: