Blogopmaak

brandnetelgier

Thea van Hoof • jun. 29, 2018

Vorige week werden we, na een zeer warme lente, opgeschrikt door een weersvoorspelling van tien graden kouder binnen één dag. Voor veel planten is zo’n temperatuurshock een hele aanslag. Zeker planten die van nature gevoelig zijn voor schimmelaantastingen kunnen daar last van hebben. Daarom heb ik deze planten wat bescherming geboden in de vorm van brandnetelgier.

Vooral planten met behaarde bladeren zijn gevoelig voor schimmelziekten. Op harige bladeren blijft het vocht van dauw of regen langer aanwezig, waarbij schimmels zich in dat vochtige milieu goed thuis voelen. Zeker als het planten betreft die oorspronkelijk uit warmere streken komen, is dit soort vocht in combinatie met plotselinge kou heel ongezond. Denk in de moestuin aan tomaten, courgette of aardappelen, en in de kruidentuin geldt het voor bijvoorbeeld goudsbloemen.

Wat kun je doen om je planten tegen schimmelaantastingen te beschermen? Op de eerste plaats is snel drogen van de bladeren van belang. Dat is de reden waarom onze tomatenplanten onder een dak staan: zo houden we het blad droog. We geven ze ook altijd water direct op de grond, nooit op het blad. Voldoende ruimte tussen de planten, zodat er lucht tussen kan stromen, helpt ook. Maar vooral van belang is het stimuleren van de natuurlijke weerstand van de planten, en daar komt de brandnetel van pas.


Brandnetel is bij mij een belangrijk kruid, dat ik in de maand april op grote schaal pluk om het te drogen of te verwerken in zalf. Daarna kijk ik er niet meer naar om. De brandnetelplanten groeien natuurlijk gewoon door, vormen lange stengels met taaie vezels (waar textiel van gemaakt kan worden) en groeien me letterlijk boven het hoofd. Brandnetel kan best twee meter hoog worden.


Deze doorgeschoten brandnetels heb ik, zonder veel ceremonie, beetgepakt en uitgetrokken of afgerukt. Sorry brandnetels, dit is grof werk. Ik heb zo een kruiwagen vol geplukt en die in een grote bak gepropt, goed vol. Daarna heb ik de bak vol laten lopen met water. Een grote steen er op zorgde er voor dat de brandnetels onder water bleven, en zo heb ik het 48 uur laten staan. In die tijd wordt het water donker en gaat behoorlijk stinken. Dat is de brandnetelgier. Je kunt hem ook veel langer laten trekken, maar daar wordt ie niet beter van; hij gaat er alleen nog erger van stinken

Je kunt brandnetelgier verdund over de planten spuiten of gieten met een gieter met broeskop. Neem daarvoor negen delen water en 1 deel brandnetelgier (ofwel: een goede scheut op een volle gieter; het is geen scheikunde en het komt niet zo nauw). Dit heb ik over alle planten gesproeid die gevoelig zijn voor schimmelaantastingen, of die er op dit moment niet heel vitaal uitzagen. De vele mineralen in de brandnetel, en dan met name het kiezelzuur of silicium, vormt een beschermlaagje over de bladeren. Zie het maar als een laagje glas; dat wordt immers ook gemaakt van kiezel. Bladeren kunnen deze mineralen ook gedeeltelijk opnemen. De mineraalrijkdom van brandnetelgier kun je ook gebruiken als een vloeibare plantenmest: je kunt hetzelfde mengsel ook op de grond gieten, zodat de plantenwortels het kunnen opnemen. Een mooie boost voor planten die niet goed genoeg groeien.

Als je alle gier uit de ton gebruikt hebt, kun je het restant van de brandnetels gewoon op de composthoop gooien of als bodembedekker ergens in de tuin leggen. De stank verdwijnt dan snel en je hoeft niet bang te zijn voor de brandnetelzaden: die zijn verrot door het langdurig in water liggen. Je kunt er ook voor kiezen de ton opnieuw te vullen met water en van dezelfde brandnetels nog een keer gier te maken. Gebruik ze niet veel langer dan een week; het wordt echt “gier”, dat wil zeggen mestvocht, en de geur is daar ook naar. Als je het langer dan een week laat staan trekt het mestvliegen aan, die er hun eitjes in gaan leggen om zich te vermenigvuldigen. Daar zit je niet op te wachten.



Overigens is het ook heel goed om ditzelfde procédé te gebruiken met andere mineraalrijke planten. Je kunt prima gier maken van heermoes (of akkerpaardenstaart); een ware kampioen kiezelzuur! Ook varkensgras is rijk aan kiezelzuur en kan in de gier, of een combinatie van al deze planten. Kijk wat er in je eigen omgeving in overvloed groeit en maak daar gebruik van.

door Thea van hoof 15 mrt., 2024
dilemma
door Thea van hoof 29 dec., 2023
midwinter 2023
door Thea van hoof 03 nov., 2023
Herfst in de kruidentuin
door Thea van hoof 03 aug., 2023
Tuinieren in een ouderwetse Nederlandse zomer
door Thea van hoof 13 jun., 2023
enkele principes uit de permacultuur in de kruidentuin
door Thea van hoof 27 mrt., 2023
Betula alba
door Thea van hoof 03 jan., 2023
midwinter
door Thea van hoof 04 dec., 2022
Het lijkt misschien een beetje vreemd om over een kruid van de maand te beginnen, wanneer het buiten net niet vriest, het vroeg donker wordt en de bomen hun blad bijna kwijt zijn. Maar juist als de bomen en kruiden hun blad hebben losgelaten, zit er heel veel kracht in de delen van de plant die de winter zullen overleven; in dit geval de wortel. Als het woord "wortel" in de naam van de plant voorkomt, kun je er gerust van uit gaan dat het meest waardevolle deel van deze plant zich onder de grond bevindt. Denk aan mierikswortel, kliswortel, of smeerwortel. Het meest waardevolle deel van de plant is wat we willen oogsten, en wanneer dat een wortel is, is de beste tijd: de donkere tijd van het jaar. Vandaar dat de periode november/december in het teken staat van het opgraven van wortels.
door Thea van hoof 17 okt., 2022
vermeerderen van planten
door Thea van hoof 11 aug., 2022
Het is half augustus en veel kruiden in de kruidentuin zijn over hun hoogtepunt heen. Stond de lente in het teken van de jonge groene blaadjes, en lag de nadruk in de eerste helft van de zomer op bloemen en geurige kruiden, zo in de tweede helft van de zomer is er niet zo veel te oogsten voor mij. Toch zijn er enkele interessante planten die juist in deze tijd van het jaar op hun best zijn. In deze omgeving (Achterhoek) vallen de goudgele bloempluimen van de guldenroede op in wegbermen en bosranden. Helaas zie je hier in het wild bijna uitsluitend de uitheemse Canadese guldenroede (Solidago canadensis). Deze invasieve exoot is een blijvertje in ons landschap, en hij is prachtig om te zien en prima te gebruiken als snijbloem in een vaas. Toch is het jammer dat we de inheemse "echte" guldenroede zo weinig zien; hij is namelijk veel krachtiger in zijn werking dan de Canadese variant.
Meer posts
Share by: