Blogopmaak

kruid van de maand: guldenroede

Thea van hoof • aug. 11, 2022

Het is half augustus en veel kruiden in de kruidentuin zijn over hun hoogtepunt heen. Stond de lente in het teken van de jonge groene blaadjes, en lag de nadruk in de eerste helft van de zomer op bloemen en geurige kruiden, zo in de tweede helft van de zomer is er niet zo veel te oogsten voor mij.
Toch zijn er enkele interessante planten die juist in deze tijd van het jaar op hun best zijn. In deze omgeving (Achterhoek) vallen de goudgele bloempluimen van de guldenroede op in wegbermen en bosranden.

Helaas zie je hier in het wild bijna uitsluitend de uitheemse Canadese guldenroede (Solidago canadensis). Deze invasieve exoot is een blijvertje in ons landschap, en hij is prachtig om te zien en prima te gebruiken als snijbloem in een vaas. Toch is het jammer dat we de inheemse "echte" guldenroede zo weinig zien; hij is namelijk veel krachtiger in zijn werking dan de Canadese variant.

De "echte" guldenroede heet in vakjargon Solidago virgaurea en het is een krachtig nierstimulerend kruid. Hij wordt best groot (maar net niet zo groot als zijn Canadese neef) en heeft ook pluimen met goudgele bloemen. De bladeren van beide soorten lijken sprekend op elkaar (het is tenslotte familie), maar de bloempluim is gemakkelijk van elkaar te onderscheiden. De bloempluim van de Canadese guldenroede heeft een ruitvorm en de bloemen zijn goudgeel. De inheemse guldenroede heeft meer langwerpige, cylindervormige bloempluimen. De bloemen hebben wel een donkergeel hartje, maar de bloemblaadjes zijn helder lichtgeel, bijna lichtgevend. We noemen deze kleur "sulfurgeel", naar de kleur van zwavel. Bloemen die deze kleur vertonen hebben vaak, net als zwavel, een sterk reinigend effect op het lichaam. Het lichaam heeft heel wat systemen die er op gericht zijn om de lichaamsvloeistoffen zuiver en constant te houden, en daarvan zijn de nieren een goed voorbeeld: de nieren scheiden overtollig water uit en daarin opgelost gaan allerlei afvalproducten mee, waar je lichaam van af moet. Dat stroomt dus samen met je urine lekker weg uit je lijf; opgeruimd staat netjes.

Als je lichaam om wat voor reden dan ook moeite heeft met het uitscheiden van water (oedeem, hoge bloeddruk) of afvalstoffen (denk vooral aan urinezuur, dat betrokken is bij allerlei gewrichtsaandoeningen), dan kan het nuttig zijn de nieren een handje te helpen. Veel kruiden zijn hiervoor te gebruiken, zoals bijvoorbeeld brandnetel, berkenblad of heermoes, maar de echte guldenroede is hier wel de kampioen. Wil je huisarts je plaspillen voorschrijven? Probeer het dan eerst eens met een kuurtje guldenroedethee. Dit kruid werkt zo sterk op de nieren, dat ik niet zou aanraden om het continu te gebruiken. Af en toe een kuur is prima; voor langdurig gebruik zijn andere kruiden (zie hierboven) beter geschikt. En wat zo mooi is aan het gebruik van kruiden: het forceert nooit. Bij een plaspil zal je lichaam meer urine gaan produceren, of dat nou gunstig is of niet. Bij guldenroede bepaalt het lichaam nog altijd zelf of het wel of niet méér vocht gaat uitscheiden; ga je van guldenroedethee niet méér plassen, dan had je lichaam de guldenroede (en ook de plaspil) niet echt nodig.

door Thea van hoof 15 mrt., 2024
dilemma
door Thea van hoof 29 dec., 2023
midwinter 2023
door Thea van hoof 03 nov., 2023
Herfst in de kruidentuin
door Thea van hoof 03 aug., 2023
Tuinieren in een ouderwetse Nederlandse zomer
door Thea van hoof 13 jun., 2023
enkele principes uit de permacultuur in de kruidentuin
door Thea van hoof 27 mrt., 2023
Betula alba
door Thea van hoof 03 jan., 2023
midwinter
door Thea van hoof 04 dec., 2022
Het lijkt misschien een beetje vreemd om over een kruid van de maand te beginnen, wanneer het buiten net niet vriest, het vroeg donker wordt en de bomen hun blad bijna kwijt zijn. Maar juist als de bomen en kruiden hun blad hebben losgelaten, zit er heel veel kracht in de delen van de plant die de winter zullen overleven; in dit geval de wortel. Als het woord "wortel" in de naam van de plant voorkomt, kun je er gerust van uit gaan dat het meest waardevolle deel van deze plant zich onder de grond bevindt. Denk aan mierikswortel, kliswortel, of smeerwortel. Het meest waardevolle deel van de plant is wat we willen oogsten, en wanneer dat een wortel is, is de beste tijd: de donkere tijd van het jaar. Vandaar dat de periode november/december in het teken staat van het opgraven van wortels.
door Thea van hoof 17 okt., 2022
vermeerderen van planten
door Thea van hoof 13 jul., 2022
het scheren van de hagen...
Meer posts
Share by: