Nu het tuinseizoen van start gaat (wat een heerlijk weer!) wil ik iets vertellen over het gebruik van de zaaikalender.

Bij alle planten, maar zeker bij geneeskrachtige planten die de basis vormen van verzorgings- en gezondheidsproducten, is het van belang dat de plant de gelegenheid krijgt zich optimaal te ontwikkelen. Alle werk in de tuin is er op gericht om de omstandigheden waarin de planten groeien, zo goed mogelijk te krijgen. Daarbij denk je natuurlijk in de eerste plaats aan licht, bodem, water en plantenvoeding, maar ik ga nog een stapje verder: ik maak gebruik van de biologisch-dynamische zaaikalender.

biologisch-dynamisch

De biologisch-dynamische landbouw is een landbouwmethode die al in het begin van de twintigste eeuw is ontwikkeld. Bij biologisch-dynamisch boeren staat de zorg voor een gezonde bodem centraal. Eén van de methoden die deze landbouwrichting heeft ontwikkeld, is het gebruik maken van de invloed van de maan op de sapstroom in planten. We weten allemaal dat de maan invloed heeft op de beweging van water op onze planeet, wat zich uit in eb en vloed. Die invloed blijkt ook te bestaan op veel kleinere en minder zichtbare waterbewegingen, zoals het stromen van sap in planten. In feite weten we dit al heel lang; elke boomkweker zal je kunnen zeggen dat je bomen niet moet snoeien met volle maan, omdat de sapstroom naar boven dan zo sterk is dat de boom langdurig kan blijven “bloeden”.

In de biodynamische landbouw heeft men dit gegeven verder uitgewerkt. Met behulp van veldproeven op verschillende boerderijen in Duitsland heeft men de invloed van de beweging van de maan aan de nachtelijke hemel, op de ontwikkeling van planten heel gedetailleerd in kaart gebracht. Daarbij is gebleken dat op sommige dagen de ontwikkeling van bloemen wordt bevorderd, op andere dagen meer de ontwikkeling van de wortel, weer op andere dagen de vruchtvorming en op nog andere dagen de vorming van bladeren. De maancyclus blijkt vier fasen te omvatten, die elk een dag of twee, drie duren, waarbij achtereenvolgens de ontwikkeling van bladeren, vruchten, wortel en bloemen wordt gestimuleerd. Deze cyclus herhaald zich constant, zowel bij klimmende als bij dalende maan. Dat laatste is wel een interessant, nieuw inzicht: de oude volkswijsheid dat bomen “bloeden” bij volle maan, blijkt in de praktijk toch een beetje anders te werken. Ergens is dit wel logisch: ook als de maan “nieuw” en bijna onzichtbaar is, is ze er natuurlijk wel en oefent ze haar invloed op de waterstromen op aarde gewoon uit. Het gaat er om hoe ver de maan van de aarde verwijderd is, en of er een beweging naar een hoger punt aan de hemel (stijgende maanbaan) of naar een lager punt aan de hemel (dalende maanbaan) te zien is. De maan kent hierin een cyclus van vier weken, die je dus gemakkelijk kunt verwarren met de cyclus van volle maan- afnemende maan- nieuwe maan- wassende maan.

vier natuurkwaliteiten

De vier delen van de plant die achtereenvolgens door de positie van de maan worden gestimuleerd, worden ook wel aangeduid met de natuurkwaliteiten water, vuur, aarde en lucht. Bovendien blijken ze aan de hemel herkenbaar te zijn aan het dierenriemteken waarin de maan zich bevindt. Net als de zon en de planeten, beweegt ook de maan zich, van de aarde af gezien, door deze gordel van sterrenbeelden. Ze doet 28 dagen over een complete rondgang, waar de zon een jaar over doet. Door deze associatie met sterrenbeelden en oude benamingen voor de vier elementen, wordt deze hele wetenschap vaak als mythisch gezien en niet serieus genomen, maar het heeft met astrologie hoegenaamd niets te maken.