Hittegolf

Blogopmaak

Hittegolf

Thea van Hoof • 8 augustus 2020

tuinieren bij droogte en hitte

De oogst van Sint-Janskruid en goudsbloemen is binnen, en dat is maar goed ook nu de hele Achterhoek (en de rest van Europa) zucht onder een “super-hittegolf”. Vandaag en morgen worden temperaturen van 35 graden verwacht.

Een maand geleden schreef ik nog over druilerig weer en dat kan de indruk hebben gewekt, dat het toen veel geregend heeft. Dat is helaas niet zo: het waren steeds enkele millimeters. Intussen is de droogte zó immens, dat onze grondwaterpomp er niet meer in slaagt genoeg druk op te bouwen om de sproeiers te laten draaien. We kunnen alleen nog water geven door met de open slang langs de planten te lopen en zo de grond nat te maken. Als je weet hoe groot het terrein hier is, dan snap je dat dat niet echt een optie is. Ik beperk me er toe alleen de meest waardevolle planten in leven te houden.

Alles wat éénjarig is, mag verdorren. Volgend jaar komen er weer nieuwe planten. Sommige vaste planten kunnen van nature wel tegen hitte en droogte, zodat die ook zonder mijn hulp wel zullen overleven. Denk aan alle Mediterrane planten zoals lavendel, tijm, salie, wijnruit. Citroenmelisse hoort ook bij dit gezelschap, maar daar maak ik me toch een beetje zorgen over. We zullen zien. Gelukkig heb ik van citroenmelisse erg veel planten; er zal vast wel genoeg overblijven. Ook de prairieplant Echinacea zal het wel redden. In feite doet de zeldzame variant Echinacea angustifolia het de laatste jaren opvallend goed, juist in de droogte en hitte.

Er zijn ook planten die van nature in moerasachtige streken groeien, of aan de waterkant. Deze planten hebben het nu erg zwaar. Waar mogelijk heb ik zulke planten afgedekt met een stuk doek of insectengaas, om zoveel mogelijk schaduw te bieden. Schaduw is belangrijker dan water, dat heb ik de afgelopen hete zomers geleerd. Dus nu ligt de tuin vol met stukken oud laken, gewasbeschermingsdoek en oude steigerdoeken (je weet wel: van die groene netten die om bouwsteigers worden gespannen om te voorkomen dat er hamers op de hoofden van voorbijgangers vallen). Het laat wel wat licht door, en voldoende lucht, maar biedt toch schaduw. De moerasplanten adderwortel en helmkruid hoop ik zo in leven te houden. Ook alle bedden met Arnica montana (een plant die op veengrond thuishoort, dus van natte voeten houdt) heb ik zo veel mogelijk bedekt. Ik vrees met groten vreze dat hier veel planten gaan sneuvelen. De heemst, ook een moerasplant, is zo groot dat afdekken niet lukt. Gelukkig staat een deel van deze planten in de schaduw van mijn berkenboom. Ik heb ook een aantal echte bosplanten, die in de volle zon niet overleven: lievevrouwebedstro, maarts viooltje, sleutelbloem en longkruid dreigen te verdorren. Ook hier heb ik stukken doek overheen gelegd, op hoop van zegen. In de toekomst komen deze planten in de schaduw van bomen te staan, maar bomen hebben groeitijd nodig…

Verder laat ik de tuin maar zoveel mogelijk met rust. Zelf werk ik volgens de wijsheid uit zuidelijke landen: vroeg opstaan, in de middaghitte te bed en ‘s avonds nog even aan de slag.

< Ouder bericht Nieuwer bericht >

voortschrijdend inzicht....

door Thea van hoof • 29 december 2024

het wilgenbosje

kruid in het zonnetje: goudsbloem

door Thea van hoof • 5 augustus 2024

In de zomer wordt de kruidentuin beheerst door één plant, de goudsbloem. Fel oranje bloemen in lange rijen, afgewisseld met wat geel van het SintJanskruid of wijnruit, en veel groen van allerlei andere kruiden. Maar het oranje overheerst. De oogst is min of meer “binnen” maar de planten zullen nog een hele tijd bloeien. Je hoeft goudsbloem niet te gebruiken om er gezonder van te worden: alleen al het kijken naar die kleur maakt je vrolijk en dat is goed voor je! Ik gebruik goudsbloemen in diverse producten: goudsbloemzalf natuurlijk, goudsbloem huidolie maar het zit ook in littekenzalf en berken huidolie. Ik ken weinig planten die zo goed zijn voor de huid als deze! Wat er ook met de huid aan de hand is: goudsbloem is altijd goed. Geneeskrachtige planten bevatten werkzame inhoudsstoffen en sommige van die inhoudsstoffen zijn kleurstoffen: anthocyanen (blauw), flavonoïden(geel), xanthonen (ook geel). Ook in de goudsbloem is een deel van de helende werking op de huid, terug te voeren op de kleurstoffen in de plant. Daarom wil ik mijn goudsbloemen oogsten als ze zo oranje mogelijk zijn. Daarvoor kun je het beste de bloemen jong plukken: als de eerste bloemen open gaan is de kleur het meest intens. Wordt de plant wat ouder, dan wordt het oranje wat bleker. Vandaar dat ik zo jong mogelijk pluk. Als ik eenmaal genoeg geplukt heb, laat ik de planten verder hun gang gaan. Ze zullen blijven bloeien tot het gaat vriezen in het najaar, dus daar kan ik nog maanden van genieten. Goudsbloem is niet inheems in Nederland. De oorsprong ligt meer zuidelijk, in een milder klimaat zonder winterse vorstperiode. In dat klimaat kan goudsbloem het jaar rond bloeien (mogelijk is de naam Calendula afgeleid van kalender?) maar in Nederland is het een éénjarige, die in de winter verdwijnt. Op beschutte plekken in de bebouwde kom zie je ze wel eens overwinteren, maar hier in het open veld is dat nog nooit gebeurd. Geen nood: al die bloemen vormen heel veel zaden, die na de winter vanzelf kiemen. Meestal is het niet nodig om goudsbloem te zaaien in het voorjaar: dat heeft de plant zelf al gedaan. Maar ja, ik ben een tuinvrouw en ik wil graag zelf bepalen welke plant wáár komt te staan. Ik moet er ook langs kunnen lopen om te plukken, dus een paadje naast de goudsbloemen is belangrijk. Uiteindelijk zaai ik dus toch zelf, netjes in rijen. Of ik spit de spontaan opgekomen plantjes uit en plant ze in een rij terug op de plek waar ik ze hebben wil. Dit jaar liep het wat anders: door de nattigheid zijn er (nog steeds!) erg veel slakken die graag eten van pas ontkiemde goudsbloemplantjes. Ik heb tot drie keer toe opnieuw moeten zaaien. Pas toen het een paar dagen achter elkaar niet regende zodat het voor de slakken wat moeilijker wordt om overal naar toe te kruipen, kregen de goudsbloemplantjes de kans om dóór te groeien. En werd de tuin alsnog een feest van kleur.