Blogopmaak

kruid van de maand: heemst

Thea van Hoof • okt. 03, 2021

Best een beetje vreemd om begin oktober over een kruid van de maand te praten, omdat veel kruiden al volop in herfststemming zijn. Dat geld zeker voor de heemst.

Ik heb de heemst pas een paar jaar geleden ontdekt, maar ik ben een enorme fan geworden. Wat een prachtige plant! Met grijsgroene fluweelzachte bladeren, statig rechtop een imposante verschijning in de tuin. Onder goede omstandigheden wordt deze plant groter dan ik. In de oksels van de bladeren weggedoken verschijnen de bloemetjes, beeldig wit met een paars hartje. Bescheiden, maar ze bloeien langdurig. De hele zomer kan ik van de plant genieten zonder dat ik er iets mee moet.

 

Pas in de herfst, als de bloemen verdwenen zijn en de bladeren verkleuren en verdorren, wordt de heemst interessant voor mijn bedrijf. Alles wat deze grote plant in de loop van de zomer heeft opgebouwd, stopt hij in zijn wortels, om zo de winter te overleven. Ik graaf de dikke, taaie en lange wortels op en win het zoete sap dat er uit stroomt. In de wortel van heemst zitten zó veel slijmstoffen, dat het sap gelerend werkt. Het wordt vanzelf een gelei, daar hoef je niets voor te doen. En je kunt heel veel uit 1 plant halen.


Slijmstoffen zijn lange tijd een beetje veronachtzaamd in de fytotherapie. Iedereen is op zoek naar planten met stoffen, die een heftig effect hebben op het menselijk lichaam. Slijmstoffen werken verzachtend: ze leggen letterlijk een beschermend laagje om al onze slijmvliezen en andere weefsels heen. Misschien niet zo indrukwekkend als de actieve stoffen uit cannabis, valeriaan of papaver, maar ook veel minder gevaarlijk. Er lopen een heleboel mensen rond, die een beetje bescherming en zachtheid goed kunnen gebruiken. Denk maar aan al die mensen met een lekkende darm, of astmatische luchtwegen…



Ik heb de eerste heemstwortels van dit jaar inmiddels verwerkt tot kruidensiroop voor de luchtwegen, gemengd met smalle weegbree (ook zo’n fantastische beschermer voor alle slijmvliezen) en tijm. Ik heb me voorgenomen te gaan experimenteren met een mengsel speciaal voor de bescherming van maag en darmen, met kamille en munt bijvoorbeeld. Wordt vervolgd.


door Thea van hoof 15 mrt., 2024
dilemma
door Thea van hoof 29 dec., 2023
midwinter 2023
door Thea van hoof 03 nov., 2023
Herfst in de kruidentuin
door Thea van hoof 03 aug., 2023
Tuinieren in een ouderwetse Nederlandse zomer
door Thea van hoof 13 jun., 2023
enkele principes uit de permacultuur in de kruidentuin
door Thea van hoof 27 mrt., 2023
Betula alba
door Thea van hoof 03 jan., 2023
midwinter
door Thea van hoof 04 dec., 2022
Het lijkt misschien een beetje vreemd om over een kruid van de maand te beginnen, wanneer het buiten net niet vriest, het vroeg donker wordt en de bomen hun blad bijna kwijt zijn. Maar juist als de bomen en kruiden hun blad hebben losgelaten, zit er heel veel kracht in de delen van de plant die de winter zullen overleven; in dit geval de wortel. Als het woord "wortel" in de naam van de plant voorkomt, kun je er gerust van uit gaan dat het meest waardevolle deel van deze plant zich onder de grond bevindt. Denk aan mierikswortel, kliswortel, of smeerwortel. Het meest waardevolle deel van de plant is wat we willen oogsten, en wanneer dat een wortel is, is de beste tijd: de donkere tijd van het jaar. Vandaar dat de periode november/december in het teken staat van het opgraven van wortels.
door Thea van hoof 17 okt., 2022
vermeerderen van planten
door Thea van hoof 11 aug., 2022
Het is half augustus en veel kruiden in de kruidentuin zijn over hun hoogtepunt heen. Stond de lente in het teken van de jonge groene blaadjes, en lag de nadruk in de eerste helft van de zomer op bloemen en geurige kruiden, zo in de tweede helft van de zomer is er niet zo veel te oogsten voor mij. Toch zijn er enkele interessante planten die juist in deze tijd van het jaar op hun best zijn. In deze omgeving (Achterhoek) vallen de goudgele bloempluimen van de guldenroede op in wegbermen en bosranden. Helaas zie je hier in het wild bijna uitsluitend de uitheemse Canadese guldenroede (Solidago canadensis). Deze invasieve exoot is een blijvertje in ons landschap, en hij is prachtig om te zien en prima te gebruiken als snijbloem in een vaas. Toch is het jammer dat we de inheemse "echte" guldenroede zo weinig zien; hij is namelijk veel krachtiger in zijn werking dan de Canadese variant.
Meer posts
Share by: